ابزار یا نگهدارنده‌ای که نوار ماتریکس را در زمان ترمیم با آمالگام یا سمان روی سطح داخلی، خارجی و همچنین در نواحی پروگزیمال (بین دندانی) روی تاج دندان فشرده و محکم نگه می‌دارد، ماتریکس بند نام دارد.
کاربرد نوار ماتریکس و ماتریکس بند در دندانپزشکی چیست؟
در حفره‌های ایجاد شده از ترمیم‌های کلاس II ، III و IV حداقل یکی از دیوارهای پروگزیمال (بین دندانی) دندان حین تهیه حفره از دست رفته است. هنگامی که ترمیم شامل یک سطح در نواحی پروگزیمال است، دستیابی به یک ترمیم مناسب بدون نوار ماتریکس ممکن نیست. وظیفه نوار ماتریکس ایجاد دیواره‌ی موقتی است که ماده ترمیمی در مجاور آن قرار می‌گیرد. ماتریکس بند، این نوار را در جای خود محکم می‌کند. این ابزار سبب می‌شود پس از ترمیم، کانتور دندان با دندان‌های مجاور و لثه همخوانی داشته باشد. همچنین مانع نفوذ و ورود مواد ترمیمی به مرز لثه و دندان در ناحیه مینا می‌گردد.
نوارهای ماتریکس چه ویژگی‌هایی دارند؟
نوعی از نوارهای ماتریکس از جنس استنلس استیل می‌باشند که بسیار انعطاف پذیر هستند. نوارهای استنلس استیل، از نظر انداره و شکل به دو دسته یونیورسال و بالدار (Extension یا دارای برجستگی) تقسیم می‌شوند. قبل از قرار دادن نوار ماتریکس در داخل ماتریکس بند، باید قسمتی از نوار را که در ناحیه پروگزیمال قرار می‌گیرد، فرم داد تا بتواند شکل صحیح دندان و تماس مناسب با دندان مجاور را ایجاد کند.
برای فرم دادن نوار ماتریکس، لازم است که آن را بر روی میکسینگ پد و یا اسلب شیشه‌ای یا کاغذی قرار داد و از یک برنیشر یا انتهای پنس استفاده کرد. وسیله را بر روی سطح داخلی نوار مالش داده و این عمل تا زمانی که انتهای نوار حالت پیچ خوردگی پیدا کند، ادامه دارد. این عمل باعث می‌شود که نوار نازک و نازک تر شود. همچنین انحنای مناسبی بر روی نوار ایجاد شود که بتواند بهتر با دندان تطابق یابد.
نوع دیگر این نوارها، نوار ماتریکس پلاستیکی شفاف است که برای ترمیم‌های کلاس III و IV ناحیه قدامی می‌باشد.
انواع ماتریکس بند کدام است؟
ماتریکس بندها علاوه بر مدل‌های اطفال و بزرگسال در 3 مدل پرکاربرد طبقه بندی می‌شوند:
- تافل مایر: کاربرد این ماتریکس بند در دندان‌های خلفی و قدامی اطفال و بزرگسالان است که اندازه نوارگیر آن‌ها 5 میلی متراست.
دو مدل اول با نوارهای بدون سوراخ و مدل نای استروم با نوارهای سوراخ دار به کار می‌رود. همچنین مدل نای استروم برای دندان‌های چپ و راست هر فک به صورت مجزا قابل استفاده است.
ضد عفونی کردن ماتریکس بند به چه صورت است؟
به منظور استفاده بهینه از کالایی که خریداری کرده‌اید، بهتر است در هنگام ضدعفونی و اتوکلاو موارد ذیل انجام شود:
- ابزارها پس از استفاده باید ابتدا، با دستکش ضخیم و توسط انواع برس‌های موجود در بازار به همراه آب و صابون از آلودگی‌های مربوط به خون، ترشحات، بافت نرم و بافت سخت، تمیز و سپس با آب سرد شستشو و خشک شوند.
- ابزارها را پس از خشک نمودن، در داخل محلول ضدعفونی غوطه وری مخصوص ابزار قرار دهید. دقت نمایید تا میزان غلظت محلول رعایت شود و از زمان پیشنهادی استراحت ابزار در داخل محلول توسط کارخانه، تجاوز ننماید. زیرا سبب خوردگی، تغییر رنگ و آسیب احتمالی می‌شود. زمان پیشنهادی ما به شما ١٠ دقیقه می‌باشد.
- ابزار را پس از ضدعفونی، از ظرف مخصوص محلول غوطه وری خارج کرده و داخل دستگاه اولتراسونیک کلینر قرار دهید. اگر دستگاه مجهز به گرمکن مایع باشد، روند جداسازی و ضدعفونی بهتر انجام می‌شود.
- پس از روند تمیزکاری توسط دستگاه اولتراسونیک کلینر، مجددا ابزار را با آب شستشو دهید و سپس کاملا خشک نمائید و داخل پک اتوکلاو قرار دهید و یا بدون پک و با حفظ فاصله جانبی، داخل سینی اتوکلاو بچینید. به منظور جلوگیری از ماندن رطوبت و ایجاد زنگ زدگی، پاکت‌های اتوکلاو را روی یکدیگر قرار ندهید. ضمنا جهت اتوکلاو از آب مقطر استفاده شود. از آب معمولی، آب تصفیه، آب معدنی و مشابه آن استفاده نشود.
